gluten hassasiyeti ne demek?

Gluten hassasiyeti, glutene karşı vücudun verdiği olumsuz reaksiyonları kapsayan geniş bir terimdir. Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir proteindir. Gluten hassasiyetinin üç ana tipi vardır:

• Çölyak Hastalığı (Çölyak): Otoimmün bir hastalıktır. Gluten tüketimi, ince bağırsakta iltihaba ve hasara neden olur. Bu hasar, besin emilimini bozar ve birçok sağlık sorununa yol açabilir. Çölyak hastalığı teşhisi kan testleri ve endoskopi ile konur. Tedavisi ömür boyu glutensiz diyettir.

• Gluten Duyarlılığı: Çölyak hastalığı veya buğday alerjisi olmayan kişilerde, gluten tüketimine bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler bütünüdür. Bu belirtiler, gastrointestinal semptomlar (şişkinlik, ishal, kabızlık, karın ağrısı) yanında, baş ağrısı, yorgunluk, eklem ağrıları gibi daha genel belirtileri de içerebilir. Gluten duyarlılığının tanı kriterleri net olarak belirlenmemiştir ve teşhis, diğer gastrointestinal hastalıkların dışlanmasıyla konur. Tedavisi, semptomları azaltmak için glutensiz diyettir.

• Buğday Alerjisi: Buğday proteinlerine karşı alerjik bir reaksiyondur. Gluten hassasiyetinden farklı olarak, bağışıklık sisteminin bir reaksiyonudur ve daha ciddi alerjik reaksiyonlara (anafilaksi gibi) neden olabilir. Buğday alerjisi, cilt testleri ve kan testleri ile teşhis edilebilir. Tedavisi, buğday ve buğday ürünlerinden kaçınmaktır.

Gluten Hassasiyetinin Belirtileri:

Belirtiler kişiden kişiye değişir ve her zaman net değildir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Gastrointestinal Semptomlar: İshal, kabızlık, şişkinlik, gaz, karın ağrısı, bulantı, kusma
• Deri Problemleri: Egzama, sedef hastalığı, kaşıntılı döküntüler
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Yorgunluk, anemi, tekrarlayan enfeksiyonlar
• Nörolojik Semptomlar: Baş ağrısı, migren, beyin sisi, uyuşma, karıncalanma
• Diğer Semptomlar: Kilo kaybı, eklem ağrısı, depresyon, anksiyete

Teşhis:

Gluten hassasiyetinin teşhisi zor olabilir çünkü semptomlar birçok başka rahatsızlıkla örtüşebilir. Çölyak hastalığı dışında, güvenilir bir tanı testi yoktur. Doktorunuz, semptomlarınızı değerlendirip, kan testleri, endoskopi ve diğer testleri önerebilir. Glutensiz diyete başlamadan önce, doğru teşhis için doktorunuzla görüşmeniz çok önemlidir, çünkü semptomlarınız başka bir hastalıktan kaynaklanıyor olabilir.

Glutensiz Diyet:

Glutensiz diyet, buğday, arpa ve çavdar içeren tüm gıdaların diyetten çıkarılmasını gerektirir. Bu, dikkatli planlama ve etiket okuma gerektirir. Glutensiz ürünler giderek daha yaygın hale geliyor olsa da, bazı ürünler gizli gluten içerebilir.

Önemli Not: Bu bilgiler tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Gluten hassasiyeti şüphesi olan herkes, doğru tanı ve tedavi için bir doktora veya diyetisyene danışmalıdır. Özellikle, kendi kendinize çölyak hastalığı teşhisi koymak ve glutensiz diyete başlamak tehlikeli olabilir, çünkü bazı hastalıkların teşhisi gecikebilir.